Bilgelik Sanatı
Lucius Annaeus Seneca
Lucius Annaeus Seneca
“Her tarafınız yara bere içindeyken başkalarının sivilcelerine bakıyorsunuz.”
“Geceyi bekleyerek gündüzü, ışıktan korkarak da geceyi yitiriyorlar.”
“Şehirler bir çağda yapılır, bir saatte ise yıkılırlar.”
“En iyisi, bir kenarda sakin yaşamalı insan, başkalarıyla pek az, kendisiyle çok konuşmalı.”
“Gerekli olan, senin kendinle konuşman. Gerçeği söylemeye ve duymaya alışırsın.”
“Hiçbir şeyi erteleme, şansın kime ne zaman geleceği belli olmaz.”
“Yeryüzünde gün ışığına layık olmayan birçok insan vardır. Ama güneş her gün yeniden doğar.”
“Küçük köpeklerin yabancılara yaptığı gibi, seçkin insanlara havlamakta kalabalığın adaletidir.”
“Aradığın, şu erteleye erteleye varmak istediğin şey değilmi?”
“Çok acı duyulduğu zaman artık hiçbir şey duyulmaz olur.”
“Hayvanlar gibi sürünün peşinden gitmeyi bırakalım ve kendimizi misaller üzerinden yönlendirmektense akılla yönetelim!”
“Toprak ne kadar zengin olursa olsun, ekilmedikçe mahsul vermez. Kafalarda öyle; ekilmeyen kafalar da fikir üretmez.”
“Vazgeçmeye hazır ve istekli olanlar dışında hiç kimse hayatın gerçek tadını alamaz.”
“Kimileri öylesi gizli, kuytu yerlere saklanmışlardır ki; aydınlık olan her şeyi bulanık sanırlar.”
“İyi bir insan, yaşadıklarını ölçülü bir şekilde değerlendirir ve yaşadıklarından ders çıkarmayı bilir.”
“Başladığın gibi devam et, elinden geldiğince acele et ki, bir biçim almış, düzene konmuş ruhundan daha uzun zaman yararlanabilesin.”
“İnsanları nankör yapan çoğu zaman biz kendimiziz; karşılığını veremeyecekleri bir armağan sunup, bizim için en iyisi olacakmış gibi hareket ederiz.”
“Istırabın durmasını beklemek yerine, son noktayı koymak ve ıstırabın terk edeceği anı beklememek, acıyla olan ilişkiyi koparmak soylu bir karaktere yakışır.”
“Dibe çöktün; işte şimdi, burası yükselmenin yeri!”
“Yaşamımdaki eylemleri sizin kanılarınıza göre şekillendirmemek kadar azimli olduğum bir konu daha yoktur.”
“Mutlu olmak için iki şeyi ortadan kaldırmanız gerekir: Kötü bir gelecek korkusu ve kötü bir geçmişin hatırası.”
“Zihnini kontrol edebilen, her şeyin kontrolüne sahiptir.”
“Korktuğunuz her şeyde ölümlüler gibi davranırsınız, arzuladığınız her şeyde de ölümsüzler gibi.”
“Yanlışlarımızdan dönmek için hiçbir zaman geç değildir.”
“Ölüm, bazen ceza, bazen bir armağan, çoğu zamanda bir lütuftur.”
“Ölmesi gereken günde ölmeyen kimse yoktur.”
“Gençliğinde bilgi ağacını dikmeyen, yaşlılığında rahatlayacağı bir gölge bulamaz.”
“Büyük zihinler, hedeflerine ulaşmak için engebeli yollardan geçmek zorunda kalabilirler.”
“Neye katlandığın değil, nasıl katlandığın önemlidir.”
“Yetkinliğe ulaşan şey her zaman yok olmaya yakındır. Ateş ne denli parlarsa o denli çabuk söner.”
“Gereğinden önce acı çeken, gereğinden fazla acı çeker.”
“Sürekli ikiyüzlülükle azap çekmektense içtenlikten dolayı hor görülmek daha iyidir.”
“Güvenli bir yol acizlere, korkaklara göredir, erdem yükseklerden gelir.”
“Her şey insanın düşüncelerine bağlıdır. Bir insan, kendini ne kadar mutsuz olduğuna ikna etmişse o kadar mutsuzdur.”
“Herkes mutlu yaşamak ister, ancak yaşamı mutlu kılan şeyin ne olduğunu görmek konusunda zihinleri kördür.”
“Yalnızlığı çekilmez kılan birçok sebep vardır ama, yalnızlık bize gerçek dostlarımızın kim olduğunu hatırlatır.”
“Ölüm kaçınılmazdır. Ancak yaşam da en az ölüm kadar kaçınılmazdır, eğer doğduysak.”
“Sizin başkalarının kötülüklerini arayıp bulmaya, herhangi biri hakkında hüküm vermeye ayıracak boş vaktiniz var mı?”
“Kader istekli olana rehberlik eder, isteksiz olanı ise sürükler.”
“Neden memnun olması gerektiğini bilen, mutluluğunu başkasının ellerine bırakmayan insan, bilgeliğin doruğuna ermiştir.”
“Hiçbir insan kendi gücünü ya da değerini, bunu kanıtlamak durumunda bırakılmadıkça bilemez.”
“Herşey biz ona nasıl bakarsak bize öyle görünür.”
“Geçmişte yaşadıklarının şu ânın üzerine gölge düşürmesine izin verme.”
“Bir şeyi sık sık hatırlatıyorsanız, onu geri almak istiyorsunuz demektir.”
“Zenginliğin sınırı nedir diye mi soruyorsun? Önce gerekli olana, sonra yeteri kadarına sahip olmak.”
“Her şeyden önce gerçekleştirebileceğin şey Lucilius’um, şu olacak: Memnun olmayı öğren!”
“Aksine asıl büyük zafer, her şeyin kafamızda olduğunu görmek ve kusurlarımızı gidermektir.”
“Alışkanlıklar, karakterimizin taşlarıdır.”
“Hayatı kaybetmekten daha acı bir şey vardır; yaşamın anlamını kaybetmek.”
“Yapılan şeyler için pişmanlık zamanla geçer; ama pişman olurum diye yapmadıklarınız ömür boyu sürer.”
“Hafif acılar konuşabilir ama derin acılar dilsizdir.”
“Büyüklüğün zirvesine giden yol inişli çıkışlıdır.”
“Çok yaşaman kaderle ilgili bir iştir, dolu bir yaşam sürmen, ruhunla ilgilidir.”
“Tıpkı bir düşmanın geri çekilen bir ordu için daha tehlikeli olması gibi, eğer teslim olup sırtımızı dönersek, talihin getirdiği her bela bize daha sert saldırır.”
“Doğduğu yerin izlerini taşımayan hiçbir şey yoktur.”
“Kötü bir yazarın iyi bir sözünü alıntılamaktan asla utanmayacağım.”
“Özellikle insan seçimine önem vermek gerekir: yaşamımızın bir kısmını adadığımız kişiler acaba saygıdeğer kişiler mi?”
“Doktor kendini kaybetmiş bir hastanın huysuzluklarına kızmaz. Ateşlendiği bir sırada kendisine dil uzatmasına da sinirlenmez. İşte akıllı bir adamın da insanlara yapacağı muamele böyle olmalıdır.”
“İçindeki düşmanla savaşanın işi, savaşta etten ve kemikten bir düşmanla çarpışmaktan daha zordur.”
“Temelsiz yükseleni ise mahvoluş bekler.”
“Her şey yabancıdır bize. Bizim olan tek şey var, o da elimizdeki zaman.”
“Seni kendisine çağıran herkes seni senden uzaklaştırıyor.”
“En büyük yaşam engeli, yarına dayanıp bugünü tüketen beklentidir.”
“Kaçtığın şeyler seninle birliktedir. İyileştir kendini, at yüklerini sırtından!”
“Gerçek iyi; rahat bir vicdandan, yüce niyetlerden ve sakin bir yaşamdan doğar. Bir niyetten ötekine atlayanlar nasıl kendi hayatlarına egemen olabilir ki?”
“Zevk uçurumun kenarındadır çizgiyi geçerse acıya dönüşür.”
“Kök olmadan dallar hiçbir işe yaramaz.”
“Birçok şey daha iyisi yerini alsın diye çöker.”
“Bilge, dayanılmaz olanı erdemiyle karşılar, iyileştirir ve durdurur. Ölüm, kayıp, hastalık dışındaki şeyleri ise zaten önemsemez, güler ve geçer.”
“Ne zaman konuşup ne zaman susacağını bilmek büyük bir meziyettir.”
“Karanlıklarda kalamazsın artık, nereye kaçarsan kaç, eski ışığından geri kalmış birçok pırıltı arkanı bırakmayacak.”
“Karşılaştığın insanların yüzlerindeki ifadeye güvenirsen aldanırsın. İnsan görünümündedir onlar, ruhları da vahşi bir hayvanın ruhudur.”
“Yenilmez olan hiç darbe almayan değil, darbeden yaralanmayandır.”
“Mutluluk bile haddini aşarsa azap olur.”
“Bir adam hangi limana gideceğini bilmezse, hiçbir rüzgar ona yardımcı olamaz.”
“Bilgece bir duruş gerekir insana. İyiyken aşırı sevinmeyecek, kötüyken bedbaht olmayacak. Bu değişken döngünün getirdiklerini yüreklice kabul edecek bilge bir duruş.”
“Adeta kusur arenasında büyük bir mücadele veriliyor. Suç işleme arzusu günbegün artıyor, ar damarları ise günbegün çatıyor.”
“İnsanlar arasına karışmak maliyetlidir.”
“Seni daha iyi yapacak insanlarla yakınlık kur, senin daha iyi yapabileceğin kişileri al evine.”
“Ufak tefek günahlar ceza görüyor, büyük günahlar ise zafer törenlerinde gösteriliyor.”
“Bir başkasını izleyen kişi hiçbir şey bulamaz, bir şey de aramıyordur zaten.”
“Kimse sınanmadan erdeminin ne denli büyük olduğunu anlayamaz. Kimse bir kayanın sertliğini ona vuranlardan daha iyi bilemez.”
"Bütün yüce şeyler yavaş ve gözle görülmeyen bir gelişim ile olur."
"Zorlu işler en nitelikli insanlar içindir."
"İyiliklerin meyvesi, kötüler ile tanıştıktan sonra iyiyi aramaya devam etmekle olgunlaşır."
"Rastgele bir dost isen, çevren de rastgeledir. Değerini anlamak için insan bazen de kaybetmelidir."
"İnsanların en nankörü, bir yararı unutandır."
"Gladyatör kendi gücünde olmayan biri ile savaşmayı utanç sayar, tehlikesizce kazanılan zaferin onursuzca kazanılmış bir zafer olduğunu bilir."
"Dünya'daki kaosun tüm sebebi, sadece insanlardır."
"Acıyı aldatmaya çalışmaktansa onu fethetmelisin."
"İç yüzünü bilmek istediğin ne varsa zamana bırak. Akıntıda her şey bulanık görünür."
"Gerçek bilgeliğe, hayat, kendimiz ve çevremizdeki dünya hakkında ne kadar az şey bildiğimizi fark ettiğimizde ulaşırız."